Muaccel terimi günümüzde iyi bilinen bir kavram değildir. Hukuk alanlarında yaygın bir kelimedir. Vadesi gelen veya ödenecek tüm borçları ifade eder. Muacceliyet terimi, borcun tamamen vadesinin dolması ve ödenmesi gereken bir borç anlamına gelir. Bu kavram yaygın olarak ödenmemiş borçların kamuoyuna bilgi verilmesiyle birlikte vade tarihi de başlamıştır. Borçlu, herhangi bir hak ileri sürmeden diğer tarafa borcunu ödemek zorundadır. Aksi takdirde borçluya tebligat yapılacaktır. Vergi dairesine olan bir borç nedeniyle bireyler, dönemlerinin başında dâhil edilecektir. Böylece kredi borçlusunun yükünün haksız yere ağırlaştırıldığı tespit edildi.
Muacceliyet İhbarı Ne Anlama Geliyor?
Bildirim süreci borcun vadesinde başlayabilir. Özellikle banka veya banka ile özdeşleşmiş kurumlardan gelen kredi talepleri bu aşamaya girmektedir. Bankaya borcu olanların ödeme aczi veya gecikmesi halinde karşı tarafa tebligat yapılacaktır. Genellikle olarak icra takibi sanılan bu ihbar icra takibi değildir. Birçok kişi gelen tebligatın icra ihbarı olduğunu düşünüyor. İcra ve Muacceliyet ihbarı genellikle farklı olaylardır. Muacceliyet ihbarı genellikle banka tarafından verilir. Eğer cebri icra ise icra daireleri tarafından ödemesi serbest bırakılır. Bildirimi gönderen taraf, bu bildirimi mümkün olan en kısa sürede dikkate alacaktır.
Muacceliyet Ne Zaman Başlar?
Yargıtay Kanununa göre vade, borçlunun borcunun muaccel olması ile muacceliyet başlar. Borçlu borcunu ödeyemezse, zaman aşımına uğrar ve muacceliyet olmaya başlar. Bu işlemi başlatmak için süre sınırı yeterlidir. Elbette borcun ödenmesi için zaman geçtikçe bazı yasal prosedürler devreye girecek. Bu aşamada ödeme sürecinde muaccel olma durumu karşımıza çıkar
Vergi Borcu Ne Zaman Muaccel Olur?
Ülkemizde birçok insan vergi borcundan dolayı sıkıntı yaşıyor. Özellikle borçların rotasyonu bireyleri yürek burkan olaylara maruz bırakacaktır. Vergi borcu olan kişi, taksitlerini zamanında ödemezse, muacceliyet başlangıcı olmaktadır. Bu durumun ardından mükellefe muacceliyet bildirimi gönderilir. Geç ödeme yapılması ve olası durumlardan dolayı ödemenin unutulması maalesef tebligat yapılmasına neden olacaktır. Vadesi gelenler mevzuata göre takip edilir.
Muacceliyet ve Temerrüt
Yükümlülüklerin 90. Maddesi, taraflar arasında ifanın zamanlaması kararlaştırılmadıkça, her sorumluluk gerçekleştiğinde ödenmelidir. 117. maddede “Gecikmiş borçlu, alacaklının talebi üzerine temerrüde düşer” hükmünü; Görüldüğü gibi vade ve temerrüt oluşumları kanunen zorunludur.
İlgili Link: Taahhüdü İhlal Suçu Nedir?
Hüküm olarak tanımlanmış olup bu tanımlar o kadar açıktır ki yorumlanmalarına gerek yoktur. Yasal düzenlemelerdeki net tanımlara rağmen, araştırdığımız bazı bankalar Sözleşmede yer alan hükümler, temerrüt olup olmadığına bakılmaksızın ödeme tarihinden itibaren temerrüt faizinin hesaplanmasına izin vermektedir.
Genel olarak, bir borç ilişkisi, iki taraf arasında yasal olarak bağlayıcı bir ilişkidir. Taraflardan biri olan borçlu, bir şey vermek, yapmak veya yapmamak gibi bir edimi yerine getirmekle yükümlüdür. Bir ilişkide üç unsur vardır.
- 1-Borcu yerine getirmekle yükümlü olan borçlu,
- Borçlunun borcuna konu olan fiil,
- Alacaklının borcun ifasını,
Edimin yerine getirilmesini isteme hakkı vardır. Bir borçlunun temerrüdü durumunda, borçlunun önceden ihbara veya belirli bir vade tarihine rağmen muaccel olan borç ödenmemesi durumu sona ermiştir. Temerrüt, yalnızca borcun ödenmesi gerektiğinde ortaya çıkar. Vadesi gelen borç ve borçlu temerrüdü farklı kavramlardır. Vadesi gelen borçlar için zamanlama önemlidir. Borcun vadesi ise geri ödenmesi gerekir. Zira borcun muaccel olmaması halinde borçlu muaccel değildir.
Tarh İşlemi Muacceliyet
Türk vergi sisteminde gelir, kurumlar, veraset ve intikal gibi vergiler ile tüketim vergisi için beyanname verilmesi gerekmektedir. Bildirim yönteminde, değerlendirme süreci ve biriktirme adımı birlikte gerçekleşir. Vergi matrahı mükellefin kendisi tarafından belirlendiğinden, bu vergi temlikine tahakkuk etmiş sayıldığından, esas itibariyle mükelleflerin belirlenmesinde yapılan tarhiyat sürecine itiraz etmeyecektir; Belirtilen tablo, beyan işlemi sırasında düşülür. Böylece vergilendirme sürecinin ayrı teknik aşamaları olarak kabul edilen tahakkuk-tebligat-tanıma aşamaları aynı anda yürütülmektedir
İlgili Link: Muvazaalı İşlem Nedir
Beyanname üzerindeki vergiler aynı zamanda ödendiği için, ödenmesi gereken vergi yasal olarak muaccel olur. Ancak, beyannameden hariç tutulan vergi, sonradan idare tarafından re’sen, ikmalen veya idarece tarh yöntemleri ile tarh edilmesi durumunda tarh ve tahakkuk faaliyetleri birbirinden ayrıdır.
Tahakkuk işlemi ve Muacceliyet
Tahakkuk, idare tarafından yürütülen vergilendirme faaliyetleri ile tahsilat faaliyetleri, tebliğ ve tahsilat arasındaki süreyi ifade eder. Türk vergi sisteminde vergi borcunun ödenecek duruma gelmesini ifade eden bu aşama vergilendirme sürecinde teknik ve hukuki olarak ayrı bir idari işlem niteliği taşımamaktadır.
