Muvazaa nedir sorusunun cevabı; danışıklık anlamına gelir. Arapça kökenli olan bu kelime günümüzde sıklıkla kullanılır ve kelime kavramı danışıklıktır. Hukuk anlamında muvazaalı işlem ise iradeli bir şekilde beyan bildirerek üçüncü şahısları kandırmak ve zarara uğratmak amacıyla yapılan uygunsuz anlaşmaların tümüdür. Tarafların gerçekleştirmek istemedikleri hukuki işlemlerin gerçekleştirmek istemiyorken diğer şahısları zarara uğratmak amacı ile icra etmesi anlamındadır. Muvazaa işlemleri kendi arasında farklı alanlarda incelenir.
Mutlak Muvazaa
Mutlak muvazaa, tarafların kararınca aslında hiçbir işlem yapmak yokken vermiş oldukları bayanlarda sırf üçüncü kişiyi aldatmak ya da zarara uğratmak amacıyla kasıtlı bir şekilde işlem yapmış gibi görünmeleridir. Mutlak muvazaa işleminin mantığı ise şu şekildedir; mutlak muvazaa= görünürdeki işlem + muvazaa anlaşması. Mutlak muvazaa işlemlerinde de bir anlaşma söz konusudur.
Nisbi Muvazaa
Nisbi muvazaa mutlak muvazaa işleminden farklı olarak tarafların hem iradelerinde hem de vermiş oldukları beyanlarında belli bir işlem mevcuttur. Nisbi muvazaa işlemleri sırf üçüncü kişiyi aldatmak ya da zarara uğratmak amacı ile uyuşmamaktadır. Burada kişinin kasıtlı bir şekilde işlem yapma iradesi mevcuttur. Nisbi muvazaa mantığı ise şu şekildedir; nisbi muvazaa= görünürdeki işlem + gizli işlem + muvazaa anlaşması. Görüldüğü üzere mutlak muvazaa işleminden farklı olarak gizli anlaşma söz konusudur.
Muvazaa İşlemlerinin Sonucu
Herhangi bir şekilde muvazaalı işlem yapılması durumunda irade ile beyan arasında uyuşmazlık olması halinde uyuşmazlığa bağlı olarak yapılan işlem geçersiz olarak var sayılacaktır.
Bu aşamada mutlak muvazaanın etkin olduğu durumlarda beyan edilen ve tarafların iradesi ile uyuşmayan işlemler uygunsuz olması sebebi ile hukuki açıdan geçersiz sayılacaktır. Aynı zamanda tarafların iradelerine uygun olacak biçimde herhangi bir işlemin yapılmaması halinde hiçbir şekilde işlem yapılmamış gibi sonuç çıkacaktır.
Bununla beraber nisbi muvazaa olması durumunda tarafların iradesini belirten başka bir işlem söz konusudur. Bu aşamada tarafların beyan ettiği görünürdeki işlem geçersiz sayılır ve yapılan gizli işlem tarafların iradelerine uygunsa eğer geçerli sayılacaktır.
Muvazaalı İşlem Nasıl İspat Edilir?
Muvazaalı işlemden zarar gören üçüncü kişi bu işlemi her türlü delil ile ortaya koyabilir. Ancak muvazaa işlemini yapan taraflar bu konuyu yalnızca yazılı belgeler ile ispat edebilir. İstisnalar dışında muvazaalı işlem yalnızca üçüncü şahıslara doğrultulabilir. İstisna durumları ise iyi niyetli iktisap sahibi kişiler, hakkın kötüye kullanılması sebebiyle muvazaanın ileri sürülmesi şeklinde gösterilebilir. Detaylı bilgi için uzman kişilere danışılabilir.
