Küçükler ve bazı özel durumlarda kısıtlı çocuklar hem mallarının hem kişilik haklarının korunabilmesi için bakım ve denetime muhtaçtırlar. Küçük ve kısıtlı çocukların haklarının korunabilmesi için kanun koyucu tarafından anne ve babanın yükümlülüklerinin bulunduğu kararlaştırılmıştır. Velayet konusunda asıl önemli olan ve korunması gereken küçüğün ve kısıtlının hakları ile menfaatleridir.
Evlilik birliği devam ettiği süre boyunca velayet hem anne hem de baba tarafından birlikte kullanılır. Ancak evlilik birliği devam ederken uyuşmazlık söz konusu olması durumunda tedbir alınması için anne ya da baba çocuğun menfaatleri gereğince hakime başvurabileceklerdir.
Boşanma süreci başladıktan sonra boşanma kararı ile beraber çocuğun velayeti hakkında da hüküm kurulmaktadır. Bu hüküm kurulurken hakim taraflar olan anne ve babayı dinler. Bununla beraber anne ve babanın çocuk ile olan ilişkisini de inceler ve bir karar verir. Ancak bu karar kesin bir karar olmamakla birlikte süreç içerisinde çocuğun menfaatleri gereğince boşanma gerçekleştikten sonra taraflar velayet için tekrar mahkemeye başvurabilecektir.
Medeni Kanunda velayetin değiştirilmesi için hangi koşullarda dava açılabileceği belirtilmiş olmakla beraber kanun maddesinde sayılanlar sadece örnek niteliğinde olup başka esaslı değişimlerde de velayet değiştirilmesi talep edilebilecektir.
“2. Durumun değişmesi
Madde 183-
Ana veya babanın başkasıyla evlenmesi, başka bir yere gitmesi veya ölmesi gibi yeni olguların zorunlu kılması hâlinde hâkim, re’sen veya ana ve babadan birinin istemi üzerine gerekli önlemleri alır.”
- Anne ya da babanın (velayet sahibi kişi) başka biriyle evlenmesi,
- Başka bir yere gitmesi,
- Ölmesi durumlarında hakim kendiliğinden ya da talep üzerine gerekli önlemleri alabilecektir.
Velayet Davası Nasıl Açılır ?
Velayetin değiştirilmesine ilişkin dava davalının yerleşim yeri mahkemesinde açılmak zorundadır. Velayetin değiştirilmesi davasında hakime de yetki verilmiş olduğu için bu davalar kamu düzenine ilişkindir. Velayetin değiştirilmesi hususunda önemli olan çocuğun menfaati olduğu için çocuğa en yakın olan mahkemenin yetkili olması da oldukça önemlidir.
Aile mahkemeleri aile hukukundan doğan dava ve işlerde görevli olduğu için velayetin değiştirilmesi davalarını aile mahkemelerinde açmak gereklidir. Bu nedenle velayetin değiştirilmesi davasında görevli olan mahkeme aile mahkemesidir.
Velayet Davası Ne Kadar Sürer ?
Velayet davasının ne kadar süreceği konusunda bu davasının süresini etkileyen birçok etmen bulunmaktadır. Çocuğum eğitimi, sağlığı, barınması, menfaatleri göz önünde bulundurularak karar verilecektir. Ancak velayet konusu çocuğun menfaatleri doğrultusunda amaçlanan bu tür davaların en kısa sürede sonuçlandırılmasıdır. Hukuki talep açık bir şekilde belirtilip deliller mahkemeye sunulduğu takdirde gösterilen özen neticesinde dava sürecinin de kısalacağı söylenebilecektir.
Ancak bir davanın süresini etkileyen konusu dışında bazı başka faktörler de bulunmaktadır. Örneğin mahkemenin bulunduğu il, o ildeki ve mahkemedeki iş yoğunluğu gibi sebepler de davanın daha uzun ya da kısa sürmesinde önemli rol oynamaktadır.
Velayet Davası İçin Gerekli Evrakları
Velayetin değiştirilmesi davası açmak isteyen tarafın öncelikle dava dilekçesine sahip olması gerekmektedir. Dava dilekçesinde davacının ve davalının isimleri, TC kimlik numaraları, adresleri talepte bulunulan konu açıkça yazılmalıdır.
Velayetin hangi sebeple değiştirilmesinin talep edildiği dilekçe hazırlanırken ve dava açılırken evrakların hazırlanması hususunda önem arz etmektedir.
Davacı velayetin değiştirilmesine sebebiyet veren olayları sıralı bir biçimde dava dilekçesinde belirtmelidir. Ardından bu sıraya uyacak şekilde numaralandırılmış bir biçimde dayandığı olguları ispat edecek nitelikte delilleri de dilekçe ekinde sunmalıdır. Velayetin değiştirilmesi için salt talep ve iddia yeterli görülmemiş olup davacı tarafın bu iddialarını ispat etmesi gerekir.
